Ünlü Boya

Aderans

Kuru film tabakasının yüzey üzerinde kabarmadan,ince tabakalar halinde kalkmadan veya çatlamadan durma kabiliyetidir. Aderans,boyanın belki de tek en önemli özelliğidir. Islak tutunma,ıslak koşullara rağmen kuru boya filminin yüzeye tutunma kabiliyeti,genellikle dış cephe boyaları için önemlidir.

Akrilik

Yüksek performansli akrilik esasli boya veya su-bazli boyalarda kullanilan sentetik polimerdir. Boyanin baglayicisi gibi,akrilik reçineler, kaplamanin kimyasallara dayanmasina ve isik hasligi nedeniyle renginin kalici olmasina olanak saglar.

Airless/Havasiz püskürtme

Yas boyanin basinçlandirilarak, hava karisimi olmadan tabanca ile püskürtülmesi.

Akrilik Reçine

Renk ve parlaklik dayanimi,alkali ve oksidasyon dayanimi,sertlik, yapisma ve baglama saglamligi ve film ömrü gibi özellikleri süper olarak nitelendirilen ve kaplama formülleri arasinda seçkin bir yeri olan reçinelerdir. Genellikle, akrilik asit,metakrilik asit,akrilonitril ve bunlarin copolimerlerinin esterlerini içeren akrili asitlerin türevlerinin polimerizasyonu sonucu olusan reçinelerdir. Akrilat reçineler olarak da bilinirler.

Akrilik Esasli Boya

Akrilik Esasli Boya tarifleri asagida alternatifler halinde bilgilerinize sunulmustur: (1)Esas olarak aqua ortam içersinde polimerik maddenin sabit dispersiyonu. (2) Plastik veya reçinenin ,dogal veya sentetik su içersinde dispersiyonu, sentetik, emülsiyon polimerizasyonu ile yapilir. (Dikkat edilmesi gereken husus,polimerizasyondan sonra akrilik esasli boya su içerisinde dagilmis katidir, bu yüzden emülsiyon degildir. Boya endüstrisinde akrilik esasli boya ve emülsiyon benzer kullanilir.)

Alevlenme noktasi

Herhangi bir maddenin buharlarinin açik alev vasitasi ile alevlenebilecegi derece. Açik veya kapali kaplar ile degisik metotlarla ölçülür ve her ölçüm metodu dereceden sonra belirtilir

Alkali dayanikliligi

Deterjan, sabun, amonyak gibi bazik maddelere karsi boya filmlerinin sabunlasma ve asinma dirençleri.

Alkidler

Her ne kadar,orta dereceli ekipmanlar ve marin enamellerde baglayici olarak kullanilsalar da,içeride ve disarida,ahsap boyalarinda bulunan reçinelerdir.

Ani paslanma

Yüzey hazirlamanin hemen sonrasinda çelik yüzey üzerinde olusan ince hafif pas.

Antikorozif boyalar

Beklenen dayanim ömrü içerisinde metalik korozyondan (genellikle demirin oksidasyonundan) korumak amaciyla gelistirilmis astar ve boyalardir.

Asit dayanikliligi

Boya ve vernik filmlerinin asitlerin asindirma özelliklerine karsi gösterdikleri direnç.

Badana

Esas olarak, kireç ile suyun karistirilmasi ile elde edilir.
Iç cephe dekorasyonu için kullanilir. Yikamaya karsi dayanikli degildir.

Baglayici

Baglayici, pigment parçalarini, düzgün boya filmi olusturmak üzere baglar ve ayni zamanda boyanin yüzeye yapismasini saglar. Baglayicinin cinsi ve miktari,boyanin performans özelliklerinin -yikanabilirlik,sertlik,yapisma ve renk dayanimi- çogunu belirler. Kaliteli yüksek performansli akrilik esasli boyalarin üretiminde tercih edilen baglayici, akrilik polimerler gibi reçinelerdir.

Balik gözü

Boya uygulamasi yapilmis yüzeyde olusan balik gözünü andiran yüzey bozuklugudur.

Beyazlama

Günes isigina maruz kalma sonucu olusan renk kaybi.

Beyaz pas

Çinko kapli yüzeylerde beyazdan koyu griye kadar degisen renklerde korozyon ürünleridir.

Boya

Dekoratif ve koruyucu özelligi bulunan ve muhtelif sekillerde kuruyarak film teskil eden renkli madde.

Boya hatasi

Boya tatbikinden veya kurumasindan sonra ortaya çikan olumsuzluklardir.

Bronzlasma

Harelenmis bronz renkli görünüs verme. Bazi Prusya mavisi serisinden pigmentler tatbik edildikleri yüzeylerde metalik bronz renginde hareler seklinde bronzlasma yaparak optik açidan bakildigi zaman bu görüntüyü verirler.

Cross-cut

Çapraz kesim, yapisma kontrol sekli veya aleti.

Çatlama

Olusan boya kuru filminde zamanla gözlenen yirtilmalardir.

Çiglenme Noktasi/Dew point

Havadaki nemin bir kati madde yüzeyinde yogunlasacagi sicakliktir.

Çizilme direnci

Çizilmeye karsi dirençtir.

Daldirma/Dipping

Parçanin daldirilarak boyanmasi yöntemi.

Darbe testi

Boya ve benzeri malzemelerin elastikiyet ve yapismasini kontrol etmek için ucunda belirli çapta bilye ihtiva eden belirli agirligin belirli mesafeden düsürülerek de formasyondaki çatlama ve kalkmanin kontrol edildigi deneydir.

Dayaniklilik

Boyanin maruz kaldigi yipratici çevre etkilerine,özellikle kötü hava sartlari,karsi dayanma derecesi. Dayanikliligin iki etkisi vardir. Koruyucu özellikleri yüzeyi bozulmaktan korur. Dekoratif özellikleri etkileyici görüntüsünün kalici olmasini saglar.

Dispersiyon(Süspansiyon)

Çok ince kati yapidaki partiküllerin bir sivi madde içinde homojen sekilde dagilmasi islemidir.

Elastikiyet

Boyanin,görünümünde degisiklik olmadan veya zarar görmeden, genisleme ve daralma yetenegi. Sicaklik degisimleri genisleme ve daralmaya sebep olur. Örnegin sari çam tanecik boyutuna bagli olarak farkli oranlarda genisler. Elastikiyet dayanikliligin anahtaridir. Akrilik baglayicilar elastikiyetleriyle dikkat çekerler.

Elektrostatik

Yüksek gerilim yardimi ile atomizasyon yapilmasi ve/veya atomize olmus partiküllerin elektriksel yükle yüklenerek, manyetik alan çerçevesinde atomizasyon basinci ve elektrostatik kuvvetler yardimiyla topraklanmis parça üzerine giderek birikmesi.

Emülsiyon

Sivi yapidaki kimyasal maddenin bir emülgatör yardimiyla baska sivi kimyasal madde içinde dagilmasi islemi.

Empregnasyon

Çok düsük viskoziteli bir sivinin,kati bir yüzeyin içine derinliklerine islemesi,girmesidir. Bu sayede kapiler bosluklar ve porlar dolabilir. Kendinden sonra gelebilecek uygulamaya iyi aderans olusturur ve yüzeyin mukavemetini arttirir.

Enamel

Genellikle yüksek parlaklikta ama düsük parlaklik derecelerinde de olabilen ,örnegin mat enameller, düzgün yüzey olusturma yetenegiyle karakterize edilmis son kat boyadir.

Film Olusumu

Boyanin sürekli kuru film tabakasi olusturma kabiliyeti. Bu proses,su veya solventlerin buharlasmasi ve baglayici parçalarinin birlesmesi sonucu olusur. Sürekli kuru film suyu iter.

Flash off

Firindan önce atmosferde belirli bir süre bekleterek film tabakasi içindeki uçucu kisimlarin bir kisminin atilmasidir.

Flash off astar

Kürlenme yapilmadan üzerine son kat atilarak beraber kürlenmeye birakilan firin astari. Yas üzerine yas boya olarak atilabilen astar.

Flokulasyon

Kaplayici malzemedeki pigmentlerin kisim kisim birleserek orijinal ebatlarindan büyük topaklar halinde bulunmasidir.

Galvaniz yüzeyler

Çinko veya çinko alasimiyla kaplanmis çelik yüzeylerdir.

Genlestirici

Pigmentlerin bosluklarini doldurup genlestiren titanyum dioksitten daha ucuz içeriktir. Genlestirici pigmentsiz kullanilamaz. Yaygin kullanilan bazi genlestiriciler sunlardir,kaolen,kalsit ve silika.

Hacim katilari

Pigment ve baglayicinin hacmi toplaminin,toplam hacme bölümü. Yüzde(%) olarak ifade edilir. Yüksek hacim katilari,daha kalin kuru film tabakasi,ileri örtücülük, ve yüksek dayaniklilik demektir.

Hadde pulu (kabugu)

Çelige isi muamelesi veya sicak haddeleme esnasinda olusan yogun oksit tabakasi.

Hava kurumali boya

Bir yüzey üzerine tatbik edilen filmleri herhangi bir dis etkene maruz kalmadan normal atmosferik sartlarda kuruyan boya ve benzeri maddelerdir. Bu bazen hava oksijeni ile kimyasal baglar tesekkül ederek, bazen de dogrudan dogruya çözücü ve incelticinin buharlasmasi ile kuru film teskil etmesi seklinde olabilir.

Havasiz spreyleme(püskürtme)

Yüksek basinçla bir delikten, kuvvet uygulayarak boyanin atomizasyonu prosesi. Özellikle boya önceden isitildiginda,solventlerin buharlasmasi ile yol almasinin efektidir.

Hizlandirici

Normal reaksiyon hizina tesir ederek onu erken baslatan veya daha hizli götüren herhangi bir madde.

Isi dayanikliligi

Boya verniklerin belirli derecelerde isiya maruz kalmalari halinde elastikiyet ve renklerinin muhafazasidir.

Igne delikçikleri

Boya filminde rutubet veya çözücü kaynamasindan dolayi meydana gelen igne basina benzeyen küçük delikçiklerdir.

Inceltici

Inceltici ve baglayici beraber,boyanin nakil vasitasini olustururlar. Su,akrilik esasli boya boyalarda kullanilan, boya kurudukça buharlasan,düzgün boya uygulamasina olanak saglayan incelticilerdir. Yagli boyalarin incelticileri ise turpentin veya alkol(ispirto)dür.

Kabarma

Genellikle isi veya nemin sebep oldugu, boyanin üzerindeki oyuklar, kubbe seklindeki formülasyonlar. Solvent tamamen uçmadan önce,yüzeyi kuruyan boya filminde solventin hapis olmasi sonucunda da olusabilir.

Kanama

Kusma, kurumus olmasina ragmen üzerine açik renkli boya veya renksiz vernik atildigi zaman alttaki rengi genellikle gayri muntazam sekilde üste çikarma hali.

Katalizör

Varligi, kimyasal reaksiyonun hizini arttirir. Bazi durumlarda, katalizör, emilmeden ve yeniden olusmadan fonksiyon gösterir. Diger durumlarda ise reaksiyona hiç girmemis gibi gözükür ve yüzey karakterlerinin yetkisiyle fonksiyon gösterir. Negatif katalizör ise (inhibitör) kimyasal reaksiyonu yavaslatir.

Kaplama

Boyama, boya veya bir malzeme üzerindeki toplam koruyucu ve dekoratif tabaka.

Kirilganlik

Boya filminin mekanik olarak uzatildiginda veya biçak kenari ile derinlemesine çizildiginde, çatlamasi veya küçük parçaciklar halinde ufalanmasi hali.

Kivam(Viskozite)

Boyanin akmaya karsi direnci. Yüksek kivamli boya yavas akar, az kivamli boya çabuk akar.

Komponent

Bilesik.

Konik mandrel

Konik bükme ile elastikiyet ölçen alet.

Korozyon

Metallerin çevreleri ile reaksiyonlari neticesi meydana gelen elektrokimyasal degradasyon, paslanma bunu en bariz misali olarak verilebilir.

Krater

Boya yüzeyinde hava kabarciginin patlamasindan dogan volkan agzi görünümü.

Kum püskürtme

Kum püskürtme ile pasin temizlenmesidir.

Kuru kat

Tabanca ile atim esnasinda tetigi tam çekmeyerek az boya atilmasi neticesinde parçaciklarin yayilmaya firsat bulamadan kuru tanecikler halinde atilmis olmasi.

Küf

Nemli iklimlerde çok karsilasilan bir problem olan küfe sebep kimyasal.

Kürlenme

Likit fazdaki bir malzemenin geriye dönülmeyecek sekilde kati veya yari kati faza geçme durumu. Boyalarin kurumasi, kimyasal reaksiyonu bitirmesi.

Mikron

Bir milimetrenin 1/1000 degerindeki ölçü birimidir.

Oksidasyon

Metallerin oksijenle reaksiyon vermesi sonucu metal oksitlerinin meydana gelmesidir.

Oksidasyon ile kuruma

Kuruma esnasinda havanin oksijenini alarak kimyasal baglarin olusmasidir.

Opasite

Optik yogunluk, örtebilme, arkasini göstermemedir

Örtücülük

Boyanin,yüzeyi veya önceden uygulanan boyayi ve yüzeydeki lekeleri kapatma veya örtme kabiliyeti. Boyanin pigmenti ile örtücülük saglanir.

Pas

Görünür korozyon ürünleri. Malzeme demir-çelik ise korozyon ürünleri esas olarak hidratize demir oksitlerdir.

Pigment

Düzgün yuvarlak,dogal veya sentetik,inorganik veya organik,çözünmeyen dagilmis parçalar(toz). Bu parçalar,boya sivisinin içinde dagilarak,boyaya renk vermenin yaninda,opaklik,katilik,dayaniklilik ve korozyona dayaniklilik gibi boyanin temel özelliklerini de gelistirirler. Bu terim beyaz veya renkli pigmentler ile birlikte genlestiricilerde içerirdi. Pigment olan tozlar ve boyalar arasindaki fark genel olarak çözünürlügün temelinde incelenmektedir. Kullanim esnasinda,pigmentler, çözünme yen ve madde

Pigment yüzmesi

Kötü islanmadan veya özgül agirliklari çok farkli pigmentlerin kullanilmasindan dolayi yüzeyde bir kisminin ayrilarak yüzmesi ve esas renkten degisik renk vermesidir.

Plastiklestirici madde

Kirilgan boyalari daha elastik hale getirmek için ilave edilen ve film kürlenmesine ragmen kurumadan kalan maddelerdir.

Polimerizasyon

Reaktif yapidaki çifte baglar içeren ayni veya farkli monomerlerin isi,isik veya katalizörler yardimiyla olusturduklari farkli yapilardaki kimyasal bilesikler islemidir. Eger bir polimer yapi yalniz bir cins monomerden olusmussa HOMOPOLIMER,iki,üç...gibi farkli cins monomerlerden olusmussa KOPOLIMER adi verilir.

Portakal kabugu görünümü

Boyalarda iyi yayilmamadan ötürü meydana gelen görünümdür. Sebepleri arasinda bilhassa yüksek viskozite ile uygunsuz basinç veya çözücü ile uygulama sayilabilmektedir

PVA(Polivinil Asetat)

Vinil asetat ve bir katalizörün polimerizasyonu sonucu türetilen renksiz,termoplastik,suda çözünebilir,reçinemsi yüksek polimerdir. Genellikle, düsük kaliteli su-bazli kaplamalarda akrilik esasli boya baglayici olarak kullanilir. Bunun yaninda yapistiricilar,tekstil,empregnasyon alanlarinda da kullanilan bir reçinedir.

PVC(Pigment Hacim Konsantrasyonu)

Pigment hacminin,kaplamadaki toplam uçucu olmayan maddelere(örn.,pigment ve baglayici) orani. Bu oran genellikle yüzde(%) olarak ifade edilir.

Reçine

(1) Dogal veya sentetik seffaf ve eriyen ürünlerin büyük bir bölümüne verilen ad. Farkli renklerde bulunabilirler. Yüksek molekül agirligina sahip sentetik reçineler polimer olarak etki ederler. (2) Belirsiz veya çok büyük molekül agirligi olan,strese maruz kaldiginda akiskanlik kazanan,yumusama ve erime araligi bulunan ve konkoidal kirilan kati,yari kati,sahte(psödomer) katilardir. (3) Genellikle bu terim kaplama ve plastiklerde temel materyal olan her hangi bir polimerin yerine kullanilir.

Renk Dayanimi

Boyanin orijinal rengini koruma ve solmaya karsi dayanma yetenegidir.

Sarkma

Dik yüzeylerde asagi akmadir.

Semigloss

Yari parlak

Sertlik

Bir boya veya benzeri filmin bir standart ile mukayese edebilen sertlik degeridir. Ölçümü için birçok metot ve alet kullanilabilir.

Sertlestirici/Hardener

Çift komponentli boyalarda reaksiyonun baslamasi ve tamamlanabilmesi için kullanilan kimyasal maddelerdir.

Silikon açilmasi

Boya yüzeyinde iç bükey delikçiklerin meydana gelmesi.

Sherardize yüzeyler

Bir tank içerisinde çeligin çinko tozuyla birlikte isitilmasi ve böylece çinko buharinin, yüzeyde çinko-demir alasimi olusturmasi esasina dayanan teknikle kaplanmis yüzeylerdir.

Solma

Isik veya sicakliga maruz kalan boyanin renginin açilmasi.

Soyulma

Boyanin seritler veya yapraklar halinde yüzeyden ayrilmasi. Tabakalar halinde kalkmaya benzer olarak aderans kaybi sonucu olusur.

Stabilite

Özelliklerini degistirmeden dayanabilme, kararlilik.

Su direnci

Su dayanikliligi, bir yüzey kaplama tabakasinin su geçirmeme özelligi.

Sütlenme

Filmin kurumasi ile birlikte ortaya çikan matlasma. Hizli solvent buharlasmasi, rutubet ihtiva etmesi veya karismayan reçinelerin varligindan dogan, film tabakasina parlaklik ve seffaflik kaybi veren durumdur.

Süzme

Filtreden geçirme islemi.

Tabakalar halinde kalkma

Aderans veya elastikiyet kaybi sonucu boyanin parçalar halinde yüzeyden ayrilmasi.

Tasiyici

Boyanin,içinde pigmentin dagildigi sivi kismi. Baglayici ve tinerin birlesiminden olusur.

Tebesirlenme

Hava kosullarinin bozucu etkilerinin baglayici ortamini ayirarak sebep oldugu boya film yüzeyi üzerindeki kolay ufalanabilir toz olusumu. Boya filminin tebesiri, pigmentin seçimi ve konsantrasyonundan etkilenebilir. Baglayici ortaminin seçimi de etkili olabilir.

Termoplastik

Isi ile yumusayan, soguyunca sertlesen tekrar isitildiginda yumusayan.

Termosetting

Kürlendikten sonra isi ile yumusamayan.

Titanyumdioksit,(TiO2)

Boyalar,plastikler ve kauçuklarda esas pigment olarak kullanilan,yüksek opaklikta,tebesirsiz açik beyaz renkte pigmenttir. Mineral ilmenit veya tabi titan dioksit madeni cevherinden elde edilir.

Toz kuruma

Boya, astar veya vernik filminin üzerine konacak tozlarin yapismayacagi kuruma derecesi.

Tozlanma(çiçeklenme)

Yüzey kaplamalarinin,tas,tugla,siva veya harç,üzerinde genellikle beyaz,çözünebilir tuzlarin birikerek kabuklanmasi. Nemin harç veya komsu çimentonun içinden sizan tuz veya serbest alkaliler bu probleme yol açarlar.

Tufal

Yeni üretilmis metal üzerinde olusan metal özelligini kaybetmis tabakalar ve pullar.

Tuzlu su testi

Metal boyalarinin antikorozif özelliklerini (paslanmaya karsi dirençlerini) ölçmek gayesi ile, %3 veya %5’lik sofra tuzu çözeltisini belirli saat süresince devamli veya sabit araliklarla püskürtmek suretiyle yapilan deneydir.

Uygulama viskozitesi

Boya ve benzeri maddelerin tatbik edilecek aletin özelliklerine göre tiner ile inceltilerek, sarkma, akma, kabarciklanma veya boyar madde (pigment) yüzmesi yapmadan kullanilabilecekleri ve iyi bir yayilma verebilecekleri akiskanlik.

Viskozite

Sivilarin akmaya karsi gösterdigi dirençtir.

VOC(Uçucu Organik Içerik)

Standard test sonuçlari altinda buharlasan karbon bilesikleri. Esas olarak,su hariç bütün boya solventleri UOC dir. Hükümet,olasi çevre ve saglik etkilerine karsi, boyada bulunan uçucu organiklerin miktarini kisitlamayi belirleyebilir.

Yas üstüne yas

Bir kat kurumadan, kendini çeker çekmez ikinci katin tatbiki.

Yayilma/Flow

Herhangi bir metotla tatbik edilen kaplayici malzemenin tatbik izlerini kaybederek alt yüzeyin seklini almasi, düzgün hale gelmesidir.

Yikanabilirlik

Zarar vermeden kuru boya filmi yüzeyinden kirin kaldirilmasina olanak verecek yikama sekli isimizi kolaylastirir. Yayilma Kaplamanin, firça izleri gözükmeksizin düzgün boya filmi olusturma kabiliyeti. Çok kaliteli akrilik esasli boya boyalarin süper yayilma kabiliyeti vardir.

Yogunluk

Boyanin bir litresinin kilogram cinsinden miktari.

Zimparalama

Yüzeyin asindirici malzeme ile istenilen kalitedeki pürüzlülüge getirilmesi.

Boya Sözlüğü